(بخش ششم)
نتایج یادگیری مشارکتی
این الگو از نظر ساختاری زیرمجموعه خانواده الگوهای اجتماعی و برای آموزش همکاری است.
ساز و کار این الگو به سبب وجود عوامل بارز و موثری چون؛
- روابط مثبت میان اعضا
- همکاری در گروه های یادگیری
- مسئولیت‌پذیری فردی
- پیامدهای رضایت‌بخش گروهی
وهمچنین - کاهش مشکلات مدیریت کلاس
- پیشرفت تحصیلی
- ارتقای درک، فهم ودانش
- استقلال
- تفکر انتقادی
- احترام به نظر دیگران
- حساسیت نسبت به نیازهای دیگران
- درک نقش یک دیگر برای ایجاد وپیگیری اهداف کلی آموزش
- افزایش انگیزه در یادگیری
- برقراری ارتباطی مستحکم میان دانش آموزان
- فراگیری مهارت گوش کردن فعال و بحث و مذاکره فعال
- بیان آزادانۀ احساسات خود
موجب دستاوردهای مثبت و شاخص در آموزش و پرورش دانش‌آموزان شده است.
یادگیری مشارکتی؛
با ایجاد شرایط مناسب برای آموختن استراتژیهای یادگیری، به انتقال یادگیری از طریق گروه به فرد، واکنش متقابل میان فراگیران با سطوح توانایی علمی ناهمگن در کلاس کمک می‌کند.
این الگو برای موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان الگویی مناسب و شناخته شده است
( کرامتی ، ۱۳۸۲ )
به اعتقاد کارشناسان تعلیم وتربیت؛
دانش آموزانی که از طریق همکاری به یادگیری می پردازند، نه تنها بهتر فرامی گیرند وبه پیشرفت تحصیلی دست می یابند، بلکه از یادگیری لذت بیش تری می برند.
زیرا به جای اینکه تنها شنونده باشند، فعالانه در جریان یادگیری مشارکت می کنند وخود را مسئول یادگیری خویش می دانند.
از جمله روش های فعالی که امروزه مورد توجه بسیاری از صاحب نظران تعلیم وتربیت قرار گرفته یادگیری مشارکتی است.
(یزدیان پور، یوسفی وحقانی۱۳۸۸).
اگر از فضای یادگیری خارج شویم اهمیت یادگیری مشارکتی بیش تر به چشم می‌آید.
جایی که اهمیت این تجارب فراتر از بهبود آموزش، افزایش مهارت و مولد کردن محتواست، یعنی با این شیوه، توانایی مشارکت با دیگران که بنیانی است برای موفقیت‌های شغلی در آینده، عضویت موفق در کارگروه‌ها، درست انجام دادن وظایف در قبال دیگران و …
حال تصور کنید که فراگیری نمی‌تواند دانشی را که کسب کرده را با دیگران به اشتراک بگذارد یا به خوبی با دیگران در آن زمینه تعامل کند، می‌توانیم بگویم که دانش او اهمیت چندانی ندارد، زیرا که هیچ چیزی مهم تر از این نیست که فرد آنچه را که یادگرفته است را به کار گیرد و اثرات آن را ببیند و در موقعیت های عملی و عینی آن ها را بیازماید.
شواهد و تحقیقات نشان از آن دارد که بهترین نوع یادگیری هنگامی اتفاق می‌افتد که یادگیرنده خودش دست به دریافت مفاهیم بزند و آن ها را کشف کند.
زیرا که اگر برنامه‌های آموزشی به صورت ارائه مطلب باشد، فراگیران چیزهایی را به خاطر خواهند آورد که به آن ها گفته شده و یادگیری سطحی ای اتفاق افتاده است، هم اینکه زود فراموش می‌شوند و هم کاربرد آن در موقعیت های دیگر با مشکل مواجه است.
اما هنگامی که یادگیری مشارکتی اتفاق می‌افتد، و مثلا از طریق بحث به آن پرداخته می‌شود، فراگیران مجبورند که مشکلی را مطرح، و برای آن راه حل بیابند.
در نتیجه این یادگیری عمیق بوده و بیشتر در ذهن باقی می‌ماند و حتی با دیگر مفاهیمی که در ذهن فراگیران است ارتباط برقرار می‌کند و می‌تواند از آن ها در موقعیت‌های عینی نیز بهره بگیرد.
ادگار دیل بیان می‌دارد که میزان یادآوری دانش آموخته و ماندگاری آن در ذهن متناسب با درگیری و فعالیت فراگیران با موضوع یادگیری است.
او این مطلب را به عنوان هرم یادگیری مطرح کرده است که روش‌های سنتی مانند سخنرانی فقط ۵ درصد می‌توانند منجر به ماندگاری مطالب می‌شود، در حالی که تمرین به وسیله انجام دادن تا ۷۵ درصد و تدریس به دیگران تا ۹۰ درصد ماندگاری یادگیری را به دنبال خواهد داشت.
جان کلام اینکه؛ دغدغۀ ما از معرفی رویکرد مشارکتی در امر آموزش وپرداختن به آن از جهات گوناگونی هم چون؛
- ضرورت توجه به این رویکرد
- معرفی رویکرد مشارکتی
- روش های اجرای این رویکرد
- نقش کلیدی دبیر در آن
- روابط درون گروهی وبرون گروهی رویکرد مشارکتی
- وبرشمردن مزایای این روش
تنها وتنها از این حیث است که در پی بهترین راهکار آموزشی مطابق با نیازهای عصر خود هستیم.
مسلما جایگزینی روش های جدید هم چون؛
- روش تدریس مشارکتی
- روش تدریس تلفیقی
- توجه به سواد رسانه ای
- نهادینه سازی نقش محوری دانش آموز در مدارس
می تواند موجب پویایی، ارتقاء، باروری نظام آموزشی ودستیابی به اهداف سند تحول بنیادین آموزش کشور شود.
از همه مهم تر اینکه باید این مسأله را بپذیریم که انجام کار گروهی در ایران بنیان سستی دارد، حال آنکه جامعه یک محیط به هم پیوسته ومرتبط است.
اگر نگاهی به کشورهای توسعه یافته بیافکنیم می توانیم رمز موفقیت آن ها را در کارهای گروهی پیدا کنیم.
اگر در دانش آموزان امروز کار گروهی نهادینه سازی نشود، مسلما اجتماع فردای ایران نیز شاید بتواند نیروی متخصص داشته باشد اما نمی توانند با یک دیگر تعامل سازنده داشته باشند، در نتیجه درخت آموزشی ایران بارور نخواهد شد.
منبع:
جایگاه روش مشارکتی در یادگیری برگرفته از واحد آموزش شرکت پدیده تبار
حکیم زاده، رضوان ودیگران، بررسی تأثیر روش تدریس مشارکتی با به کارگیری تقویت فردی و گروهی بر پیشرفت یادگیری زبان انگلیسی
کرامتی، محمد رضا. ( ۱۳۸۲ ) . نگاهی نو و متفاوت به رویکرد یادگیری مشارکتی. مشهد: انتشارات آیین تربیت
یزدیان پور، ندا ودیگران،(۱۳۸۸)، تاثير آموزش به روش پروژه اي و مشاركتي بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان دختر سوم تجربي فولادشهر در درس آمار و مدل سازي، فصلنامه پژوهش در برنامه ريزي درسي، سال ششم، شماره ۲۲