«گروه‌های آموزشی به عنوان تنها نهاد علمی و آموزشی مسئولیت کیفیت بخشی به امر آموزش و یادگیری را در مجموعۀ آموزش و پرورش بر عهده دارد. با توجه به تاکیدات سند تحول بنیادین، اهداف برنامه درس ملی در تقويم اجرايي سال تحصیلی ۹۹-۹۸ و نگاه معاونت آموزشی متوسطه به حوزۀ علوم انسانی، اجرای فعالیت‌های کیفیت بخشی آموزشی در دروس حوزه علوم انسانی را ویژه‌تر از سال‌های گذشته مدنظر دارد. لذا با توجه به همراهی‌های مرکز ترویج علوم انسانی و با تکیه بر توان علمی سرگروه‌های درسی دروس علوم انسانی اقداماتی ویژه در سال تحصیلی جديد در این حوزه عملياتی می‌باشد.

کارگاه آموزشی « ارتقای روش‌های تدریس » در حوزۀ دروس زبان انگلیسی، تاریخ، عربی و زبان و ادبیات فارسی از جمله این فعالیت‌هاست که با همت و همراهی مرکز ترویج علوم انسانی برگزار می‌شود.»
محمد محسنی معلم كلايی
رئيس اداره تكنولوژی و گروه‌هاي آموزشی متوسطه استان سمنان

سخنرانی حسين رشيدی معاون آموزش متوسطه اداره كل آموزش و پرورش استان سمنان

خدمت همه همکاران و حضار گرامی سلام عرض می‌کنم؛ از اینکه در ماه تابستان و در گرمای هوای شهریور ماه برای شرکت در برنامه امروز تشریف آوردید نهایت تشکر را دارم. همچنین به آقایان تمنا، دکتر ضیغمی، دکتر بیگ محمدی و خانم‌ها دکتر اسماعیلی و حشمتی خیرمقدم اعلام می‌کنیم. از اینکه رنج سفر را برعهده گرفتید و ما می‌توانیم مهمان محبت‌های شما باشیم، تقدیر و تشکر می‌کنیم.

همکاران عزیز یکی از مطالبات آموزش و پرورش از همه صنف‌ها، موضوع کیفیت است. کیفیت شامل محتوای آموزشی، ابزار آموزش؛ معلمان و فناوری‌های جدید می‌باشد، ولی موردی که در امر تعلیم و تربیت مهم‌تر از همه این‌ها است «روش‌های تدریس معلم» است. شاید یک معلم از نظر علمی بسیار غنی باشد ولی روش تدریسش ضعیف باشد. طبق تحقیقاتی که به عمل آمده معلمانی که از نظر تحصیلات سطح پایین‌تری دارند ولی شیوه تدریس آن‌ها نوین و کارآمد می‌باشد، برتری نسبی با دیگر معلمان داشتند.

رسالت بزرگ ما در تدریس انتقال درست مفاهیم به دانش‌آموزان است. کسی‌که بتواند این انتقال صحیح مفاهیم را به درستی انجام دهد، در فرایند یاددهی موفق‌تر از معلمان هم‌طراز خود است.

بر همین مبنا یکی از چالش‌های جدی آموزش و پرورش، ارتقای روش‌های تدریس است. در مدارس هم زمانی‌که با اولیا مواجه می‌شویم همه خواهان کیفیت هستند؛ هم جامعه و هم مدیران مدارس به دنبال کیفیت هستند.

ما فارغ التحصیلان زیادی داریم که نمی‌توانند از محتوایی که در مدارس آموخته‌اند به درستی استفاده کنند. پس ارتقای کیفیت آموزشی در اولویت است. حدود هشت سال گذشته سندی تنظیم شد تحت عنوان: سند تحول بنیادین. اگر قرار باشد سند تحول بنیادین را در دو کلیدواژه خلاصه کنیم از این قرار است: عدالت آموزشی و کیفیت آموزش.

برای اینکه بتوانیم این دو کلیدواژه اساسی را محقق کنیم باید برنامه داشته باشیم. معلم‌های ما در سند تحول بنیادین به عنوان رکن اساسی و محور توسعه نام برده شده‌اند. ما برای آنکه سند تحول بنیادین را اجرا کنیم به فضایی به نام مدرسه نیاز داریم، حال سؤال اینجاست که سند تحول چرا روی مدرسه تأکید دارد؟

در سند تحول جایی نام از وزیر آموزش و پرورش، ادارۀ آموزش و پرورش و معاون آموزش و پرورش برده نشده است در مقابل ۳۴ راهکار برای مدرسه ارائه شده است، ۳۶ راهکار به طور ویژه به دانش‌آموز اختصاص یافته،۴۱ راهکار به معلم و توانمندسازی معلمان می‌پردازد.

همه این موارد در فضایی به نام مدرسه تحقق می‌یابد. پس اگر قرار باشد سند تحول بنیادین اجرایی شود باید بحث آن به کلاس‌های درس کشیده شود. شما مطمئن باشید که اگر در یک کلاس امکانات آموزشی چندانی وجود نداشته باشد ولی معلم از روش‌های نوین و فعال تدریس استفاده نماید، کیفیت کلاس بسیار اثربخش خواهد بود. بااین اوصاف خواهش من از شما این است که نقش خود را بسیار جدی بگیرید، ۴۱ راهکار به طور ویژه به شما می‌پردازد و ۳۶ راهکار هم به دانش‌آموز اختصاص دارد. یعنی از ۱۳۱ راهکار سند تحول ۷۸ راهکار آن به دانش‌آموز و معلم برمی‌گردد.

ما لازم است که برخی موارد را در خاطر داشته باشیم:

۱)با سند تحول بنیادین آشنا باشیم.

۲)بیانیه ارزش در سند تحول بنیادین را بشناسیم. بیانیۀ ارزش بایدها و نبایدهای آموزش را مشخص می‌کند. کسی نمی‌تواند ادعا کند که من در امر تعلیم و تربیت سلیقه‌ای عمل می‌کنم. هر کدام از ما همکاران موظفیم که عملکرد خود را برحسب بیانیه ارزش تنظیم کنیم.

۳)از چشم‌اندازهای سند تحول بنیادین را آگاه شویم.

۴)اهداف دورۀ تحصیلی را بدانیم.

هدف اصلی آموزش و پرورش آماده ساختن دانش‌آموزان برای ورود به زندگی است. اگر دانش‌آموزان ما رتبه خوبی در کنکور کسب کنند، مایه مسرت و خوشحالی است ولی موفقیت اصلی زمانی محقق می‌شود که دانش‌آموزان راه بهتر زندگی کردن را بیاموزند.

در زیرنظام‌هایی که گفتم یکی از زیرنظام‌ها از بقیه مهم‌تر و حساس‌تر است. این زیرنظام مهم، برنامه درس ملی نام دارد. در برنامه درسی ملی ذکر شده که هدف از ارئۀ هریک از درس‌ها چیست؟ و هیچ درسی بر دیگری ارجحیت ندارد. فی المثل درس ریاضی هیچ ارجحیتی بر درس ادبیات فارسی ندارد. همه درس‌ها باید به ‌گونه‌ای باشند که دانش‌آموزان را به مراتبی از زندگی پاک برساند.

در برنامه درس ملی ۳ مورد حائز اهمیت است:

اعتبار نقش یادگیرنده : دانش‌آموز باید در پس این آموزش‌ها به چه چیزی برسد؟ آیا دانش‌آموز ساکت و منفعل تربیت کردن، بهترین نوع تربیت است؟

اعتبار نقش یاددهنده : معلم باید دارای چه شرایطی و ویژگی‌هایی باشد؟ به چه شکل باید کلاس را اداره کند؟

اعتبار نقش خانواده : چگونه خانواه‌ها از تحصیل فرزند خود حمایت کنند؟ چطور دانش‌آموز را هدایت کنند؟

بر اساس سند تحول بنیادین ما باید به سمتی حرکت کنیم که ارزش‌های دانش‌آموز و معلم و خانواده هم‌راستا باشد. اگر ارزش‌های متغیر و متناقضی به دانش‌آموز ارائه دهیم، دانش‌آموز دچار تزلزل و بی‌هویتی می‌شود. در این زمینه علوم انسانی نقش مؤثر و تعیین کننده دارد. پس دروس علوم انسانی را جدی بگیرید. حتی اگر معلم رشته ریاضی یا تجربی هم هستید دروس علوم انسانی را جدی بگیرید.
اگر آموزش و پرورش مبنای کشوری باشد بی‌شک ارتقای علوم انسانی مبنای همین توسعه است.

از شما همکاران می‌خواهم که به ما کمک کنید تا توازن علمی در کشور برقرار شود، متأسفانه درحال حاضر توازن علمی بین رشته‌ها برقرار نیست.