دروغ/ ارادۀ آزاد
دسته‌بندی: اجتماعی
نویسنده: سام هریس
مترجم: خشایار دیهمی
انتشارات: گمان
تعداد صفحات: ۱۴۰
کتاب دروغ/ ارادۀ آزاد نوشته سام هریس و ترجمه خشایار دیهمی است.
این کتاب از دو بخش تشکیل شده‌است؟
الف) دروغ
ب) اراده آزاد
بخش نخست کتاب پیرامون دروغ و دروغگویی است که نویسنده از عواقب دروغگویی و راستگویی توضیح می‌دهد و با ذکر مثال برای خواننده تبیین می‌کند که اگر دروغ بگوید ممکن است شاهد چه اتفاقاتی باشد؟
بخش اول کتاب از فصل‌های کوتاهی همچون مقدمه / دروغ چیست؟ / آیینه صداقت / دو جور دروغ / دروغ‌های مصلحت‌آمیز / اعتماد / تحسین به‌اندازه / رازها / دروغ در موارد افراطی و حادّ / محاسبه ذهنی / یک‌رویی / دروغ‌های بزرگ / نتیجه‌گیری برخوردار است.
بخش دوم کتاب دروغ/ ارادۀ آزاد در رابطه با ارادۀ آزاد است. ارادۀ آزاد در مقایسه با بخش اول کمی سنگین‌تر است.
در این بخش نویسنده این سوال را مطرح می‌کند که آیا ما انسان‌ها، موجودات مختاری هستیم؟ و اگرکه ما از ارادۀ آزاد برخوردار نباشیم، در این صورت دروغ گفتن ایرادی ندارد. بخش دوم کتاب شامل فصل‌های زیر است:
مقدمه / منشاهای ناخودآگاه اراده / تغییر موضوع / علت و معلول / انتخاب‌ها، تلاش‌ها، نیّات / آیا حقیقت می‌تواند برای ما بد باشد؟ / مسئولیت اخلاقی / سیاست / نتیجه‌گیری.
همه ما از کودکی آموخته‌ایم که دروغ گفتن کار بدی است و آدمی نباید دهان خود را به دروغگویی آلوده کند. ولی این عامل سبب نشده که ما در طول زندگی خود هیچگاه دروغ نگوییم و هربارهم که دروغی گفته باشیم به انحاء مختلف آن را توجیه کرده‌ایم. در این کتاب همین مسائل و مسائلی همچون دروغ مصلحتی که حتی می‌تواند فرد از یک بحران بزرگ‌تر نجات دهد، بررسی می‌کند.
سام هریس اشاره می‌کند که دروغ مهم نیست از چه نوعی باشد، بنا به گفته کتاب: دروغ در نهایت یک هزینه روانی دارد و بر روی روابط، اعتماد عمومی، عزت‌نفس و… تاثیر دارد.
از آنجا که هر فردی حداقل در طول هفته چندین دروغ را به بهانه‌های مختلف برزبان می‌آورد لازم است که همه افراد این اثر را مطالعه کنند. کتاب دروغ ارادۀ آزاد به خوبی مسئله دروغ گفتن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
سام هریس در کتاب مذکور بررسی می‌کند که افکار هر انسانی خود به خود به وجود می‌آید و ما در این مورد قدرت انتخابی نداریم. اگر انتخاب داشتیم شاید می‌توانستیم در یک دقیقه آینده به چیزی فکر نکنیم. در ذهن ما صرفا نورون‌های مغزی فعال هستند و یک لحظه بعد چیزی شبیه یک فکر یا یک ایده به ذهن ما خطور می‌کند.
در بخشی از کتاب در رابطه با «دروغ» آمده است:
ما آمادگی زیادی داریم که حرف‌هایی را به عنوان حقیقت به خاطر بسپاریم حتی چس از آنکه اعتبار آنها مخدوش شده و از بین رفته است. مثلا، اگر شایعه‌ای پخش شود که فلان سیاستمدار مشهور یک بار موقع سخنرانی انتخاباتی غش کرده است، و بعد معلوم شود این داستان جعلی بوده است، درصد چشمگیری از مردم همچنان آن را به عنوان واقعیت به یاد می‌سپارند – حتی اگر پیش از شنیدن این داستان جعلی، نخست کذب و بطلان آن به اطلاعشان رسیده باشد. در روانشناسی این را «تاثیر حقیقت موهوم» می‌نامند. آشنایی اعتبار می‌آورد. (کتاب دروغ اراده آزاد – صفحه ۶۵)
انتخاب این کتاب به مخاطبان اهل مطالعه بسیار پیشنهاد می‌گردد به‌ویژه که خواندن آن به آدمی بینش تازه و عمیقی می‌بخشد. پس در مطالعه کتاب دروغ/ ارادۀ آزاد تعجیل کنید.