• موضوع نشست:«نقش زنان در ارتقای فرهنگ مطالعه»
• سخنران: فرحناز مینایی‌پور، مدیرکل امور زنان وزارت آموزش وپرورش
• زمان: ۷ اردیبهشت ۹۸
دفتر امور زنان
در دولت، همۀ وزارتخانه‌ها مشاور امور زنان دارند، اما دو وزارتخانه، دفتر امور زنان دارند؛ یکی وزارت کشور ودیگری وزارت آموزش وپرورش. این امر نشانگر اهمیت حوزۀ زنان در دو وزارتخانۀ مذکور است. وزارتخانه‌های دیگر که مشاور امور زنان دارند مسائل مربوط به زنان کارمند حوزۀ کاری خود را بررسی می‌کنند. دفتر امور زنان، وزارت کشور ووزارت آموزش وپرورش متشکل از یک مجموعۀ کامل است که در حوزۀ زنان فعالیت می‌نمایند.
دفتر امور زنان وزارت کشور به تمام امور زنان در وزارتخانه‌های مختلف رسیدگی می‌کند ودر خصوص دفتر امور زنان وزارت آموزش وپرورش می‌توان گفت: ۴ میلیون کارمند در کل کشور وجود دارد واز این ۴ میلیون یک ملیون آن‌ها «زن» می‌باشند که ۵۰۰هزار نفرشان کارمندانِ زن آموزش وپرورش می‌باشند. این بدین معناست که نیمی از کارمندان سراسر کشور در آموزش وپرورش مشغول به کار هستند. کیفیت این ۵۰۰ هزار نفر متفاوت با کارمندان دیگر است؛ این عده عموماً تحصیل‌کرده بوده ودر امر تعلیم وتربیت مشغول به کارند.
در خود وزارت آموزش وپرورش نیز که ۹۰۰ هزار کارمند مشغول به کارند، ۵۰۰ هزار نفر آن‌ها «زن» می‌باشند. یعنی به طور تقریبی ۵۵% تا ۶۰% درصد از جمعیت کارمندان آموزش وپرورش را زنان تشکیل می‌دهند.
از طرف دیگر کشور ما در حدود ۱۴ میلیون دانش‌آموز دارد که ۷ میلیون آن‌ها شامل دانش‌آموزان دختر است. پس ما به‌طور تقریبی با ۷میلیون دانش‌آموز دختر، ۵۰۰ هزار نفر کارمند زن در آموزش وپرورش و۴ میلیون کارمند زن در سراسر کشور مواجهیم که همین آمار، اهمیت توجه به امور زنان را هویدا می‌سازد.
بخش بزرگی از فعالیت وتوجه ما به این ۷ میلیون دانش‌آموز دختر اختصاص می‌یابد؛ در آموزش همگانی آموزش وپرورش، بعضاً میان آموزش دختران وپسران شکاف‌هایی احساس می‌شود که امور زنان وزارت آموزش وپرورش وظیفۀ رسیدگی به این موضوع را دارد.
شاید این سؤال پیش آید که چرا ما دفتر امور زنان داریم؟ یا اینکه چرا دفتر امور مردان نداریم؟
حتی من در این حوزه مقاله‌ای خوانده‌ام که در آن مقاله نوشته شده بود «وزارتخانه‌ای که ۶۰% جمعیت آن را زنان تشکیل می‌دهند، چرا باید دفتر امور زنان داشته باشد؟»
پاسخ سؤال در خود سؤال نهفته است؛ باوجود آنکه ۵۰۰ هزار نفر از کارمندان آموزش وپروش را زنان تشکیل می‌دهند ولی تنها ۷% این زنان در سطح مدیریت میانی وارشد حضور دارند. در بطن همین مسأله شکاف میان زنان ومردان مشهود است که دفتر امور زنان سعی نموده این شکاف را تا حد امکان برطرف نماید.
در زمان وقوع انقلاب اسلامی، پوشش تحصیلی دانش‌آموزان دختر در مقطع ابتدایی پایین‌تر از ۵۰% بود وبا گذشت ۴۰ سال به ۹۸% رسیده است، که مایۀ خرسندی ومباهات است. هم‌چنین در حال حاضر پوشش تحصیلی دختران در دورۀ متوسطۀ اول ۹۲% ودر دورۀ متوسطۀ دوم ۸۰% است، که نیازمند توجه وبرنامه‌ریزی مدون می‌باشد.
کاهش پوشش تحصیلی در دورۀ متوسطۀ دوم دلایل متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• دشواری‌های رفت وآمد
• ازدواج زودهنگام
• فرهنگ ورسوم سنتی
• عقاید مذهبی خانواده‌ها
• عدم دانش وتخصص کافی برخی معلمان روستا
در بسیاری از روستاهای دورافتاده ومحروم ممکن است یک معلم هر۶ پایه، مقطع ابتدایی را تدریس کند ولی وقتی آن دانش‌آموزان به مقطع متوسطۀ اول راه می‌یابند درس‌ها تخصصی‌تر می‌گردد ومعلم سابق نمی‌تواند همۀ درس‌ها را تدریس کند، درنتیجه دانش‌آموزان برای ادامۀ تحصیل باید به شهر یا حومۀ شهر عزیمت کنند، همین امر آمار دخترانی که ادامه‌تحصیل می‌دهند را کاهش داده است.
در مقطع متوسطۀ دوم این مسأله سخت‌تر نیز می‌شود. در این دوره، دختران بسیاری حق ادامۀ تحصیل پیدا نمی‌کنند و ۲۰% آن‌ها از تحصیل محروم می‌مانند
ما در دفتر امور زنان وزارت آموزش وپرورش برای دختران آموزش‌های خاصی برنامه‌ریزی واجرا کرده‌ایم، هم‌چون:
-
آموزش‌های مربوط به دوران بلوغ که با همکاری دفتر سلامت معاونت تربیت بدنی انجام می‌شود.
-
آموزش حقوق شهروندی به دختران
-
آموزش مشارکت اجتماعی دختران، مانند مشارکت در انجمن دانش‌آموزی، سازمان دانش‌آموزی، سازمان جوانان، هلال‌احمر دانش‌آموزی، تعیین نمایندۀ مجلس دانش‌آموزی، بسیج دانش‌آموزی و…
-
ترویج فرهنگ گفت وگو در جامعه با همکاری معاونت زنان ریاست‌جمهوری
آموزش گفت وگو به دانش‌آموزان در چندین سطح: گفت وگو با یک‌دیگر، گفت وگو با مدیر ومسئولان مدرسه، گفت وگو با شورای شهر، نیروی انتظامی محله و … صورت می‌گیرد.
یادگیری مهارت گفت وگو تأثیرات مفید وجاودانی بر روی دانش‌آموزان دارد که از آن جمله می‌توان به کاهش دعوا وتنش دانش‌آموزان در خانواده، مدرسه وجامعه، افزایش انعطاف پذیری دانش‌آموزان وتحمل عقیدۀ مخالف اشاره کرد.
-
آموزش کارآفرینی زنان
چهار شاخص بین‌المللی در سنجش پیشرفت زنان مؤثر است:
آموزشی، بهداشتی، فعالیت‌های سیاسی وفعالیت‌های اقتصادی
زنان در عرصۀ آموزشی وبهداشتی به رشد وپیشرفت بسیار خوبی دست یافته‌اند، ولی در عرصۀ اقتصادی تنها ۱۷% از زنان جامعه فعالیت اقتصادی دارند ودر عرصۀ سیاست نیز زنان حضور کمرنگ ۷% درصدی دارند، این در حالی است که بسیاری از کشورهای همسایه به لحاظ مشارکت سیاسی زنان در مقایسه با ما در وضعیت بهتری به سر می‌برند.
برای رشد وتوسعۀ یک کشور نیاز است که همۀ افراد جامعه کمک کنند تا کشور به «توسعۀ پایدار» دست یابد. اگر زنان جامعه را از مشارکت در عمران وآبادی کشور کنار بگذاریم وتنها از نیروی مردان استفاده کنیم، نیمی از توان جامعه زایل می‌شود ونیمۀ دیگر جامعه باید دو برابر تلاش کنند تا این خسران جبران شود.
علاوه براین، نحوۀ تفکر زنان ومردان متفاوت است واگر جامعه را از حضور زنان محروم کنیم به نتایج ودستاوردهای ناقص وغیرقابل تعمیمی دست خواهیم یافت. در مجموع می‌توان گفت در همۀ پژوهش‌ها وفعالیت‌ها، زن ومرد باید حضور برابری داشته باشند.