کارگاه عربی: تدریس عربی و چالش‌های آموزش آن
مدرسین: خانم دکتر خامدا
آقای دکتر انصاری
محل کارگاه: قزوین-سالن همایش‌های اداره کل آموزش و پرورش
مرکز ترویج علوم انسانی نشستی را با عنوان مهارت‌آموزی در دروس علوم‌انسانی ویژه دبیران با همکاری اداره تکنولوژی و گروه‌های آموزشی قزوین در شهر قزوین برگزار کرد.
جهت شنیدن فایل صوتی لطفا به انتهای نوشته مراجعه بفرمایید.
این نشست، با جلسه‌های تخصصی ادامه پیدا کرد و دبیران رشته‌های گوناگون علوم انسانی در استان قزوین، به صورت جداگانه در کارگاه تخصصی شرکت کردند. کارگاه عربی از جمله دروسی بود که با استقبال گرم دبیران برگزار شد.
طرح درس دکتر خامدا برای آموزش معلم‌ها و دبیران آموزش‌وپرورش:
درس‌نامه‌ی عربی دوازدهم علوم انسانی درس دوم: «حال»
اشتغلَ منصورٌ فی المزرعة نشیطاً: منصور فعالانه در مزرعه مشغول شد.
اللاعبونَ الایرانیونَ رجَعُوا مِن المُسابقةِ مُبتسمینَ: بازیکنان ایرانی با خنده از مسابقه برگشتند.
جاءتِ التلمیذتانِ فَرِحتینِ: دانش‌آموزان با شادی آمدند.
رأیت الفلاحَ و هو یجمعُ المحصولَ: کشاورز را دیدم در حالی که محصول جمع می‌کرد.
أشاهدُ قاسماً و هو جالسٌ بَینَ الشجرتینِ: قاسم را می‌بینم در حالی که میان دو درخت نشسته است.
در دستور زبان فارسی، قیدْ کلمه ای است که چگونگی انجام یافتن فعل یا مفهوم صفت یا معنی دیگری را به چیزی از قبیل زمان، مکان، حالت و… مقید می‌سازد. قیدِ حالت، حالت انجام گرفتن فعل را نشان می‌دهد؛ و غالبا در پاسخ به «چگونه» می‌آید. در زبان عربیْ «حال» می‌تواند به دو صورت اسم نکره یا جمله بیاید که حالت مرجع خود را که معرفه به «ال» یا عَلَم است بیان می‌کند و غالبا در انتهای جمله در پاسخ به «کَیفَ» می‌باشد.
گاهی حال به صورت جمله‌ی اسمیه همراه «واو حالیه» و به دنبال آن یک ضمیر می‌آید.
حال به صورت اسم نکره و گاهی به صورت جمله اسمیه همراه « واو » می‌آید.
در ترجمه حال به زبان فارسی اگر به صورت اسم آمده باشد از قید حالت استفاده می‌کنیم .
در ترجمه حال به زبان فارسی اگر به صورت جمله آمده باشد با افزودن «درحالی که» حالت را بیان می‌کنیم.
پس ار اتمام تدریس دکتر خامدا، آقای دکتر انصاری به بررسی تدریس عربی و با ارائه توصیه شیوه‌هایی برای انتقال بهتر مطالب به دانش‌آموزان کردند.
از نظر فن ترجمه ما به زبان مقصد وفادار هستیم؛ یعنی ما مفهوم را از زبان مبدا می‌گیریم اما کیفیت نگارش را به زبان مقصد وفادار هستیم. زبان معیارْ همیشه زیان کتابت و نوشتار است. مبحث اِعراب‌گذاری در زبان عربیْ اعتیاد و احتیاط ما معلم‌هاست. این مسئله _ اِعراب‌گذاری_ به ذهنیت معلم‌ها برمی‌گردد و برای دانش‌آموزان کاربردی نیست.
تدریس یک فعالیت منظم، هدف‌دار و متعامل است که باید منجر به یادگیری شود؛ پس سه کلیدواژه‌ی «نظم»، «هدف» و «تعامل» اساس فعالیت یک معلم را تشکیل می‌دهد که باید منجر به آموزش و یادگیری شود. اگر تدریس به اهداف از قبل تعیین شده در طرح درس منجر نشود تدریس حرفه‌ای و کامل نیست.
فرایند «پس از تدریس» شامل جمع‌بندیِ موضوعات مطرح شده در کلاس است؛ این مرحله یکی از مراحل مهم در فرایند آموزش و تدریس حرفه‌ای است. همچنین پایان هر جلسه از تدریس باید منجر به تعیین تکلیف و معرفیِ منابع شود. یک تدریس حرفه‌ایْ تدریسی منطبق بر طرح درس و استفاده از پیش‌سازمان‌دهنده است.
این عوامل به پیش‌برد درس و یادگیری دانش‌آموز و همچنین میزان تسلط معلم بر محتوای درسی بسیار کمک می‌کند. در بحث پیش‌سازمان‌دهنده‌ها معلم باید در ابتدای هر مبحثِ جدید درسی که قرار است تدریس شود، به نسبتْ مطالبِ کُلی‌تری از طرح درس را مطرح نماید؛ یعنی باید بین مطالبی که در همان جلسه گفته است و مطالب قبلی و کُلی‌تر ارتباط برقرار نماید و ذهن دانش‌آموزان را آرام آرام با درس آشنا کند.
معلم باید قبل از ورود به بحث از میزان آگاهیِ دانش‌آموزش اطلاع کامل داشته باشد؛ به این موضوع پیش‌بینی رفتار ورودی» گفته می‌شود. درواقع رفتار ورودی، میزان انتظار معلم از آگاهیِ دانش‌آموز در مورد اطلاعات گذشته و ورودی اوست، نه اطلاعات خروجی. در واقع میزان انتظاری است که معلم از دانش‌آموز برای دانستن پیش‌نیارهای آن درس دارد. درصورتی که دانش‌آموز به مبحث درسی گذشته آشنا نیست معلم نباید بحث جدید را آغاز کند.
اولین نوع سنجش، سنجش آغازین است؛ این سنجش شامل دو سوال است: «آیا دانش‌آموز مطالب پیش‌نیاز را بلد است؟» و «آیا دانش‌آموز مطالب جدید را بلد است؟» هدف از سنجش آغازینْ تعیین نقطه‌ی شروع درس است.