همایش مهارتآموزی در دروس علومانسانی ویژه دبیران قزوین پس از تلاوت قرآن و سرود جمهوری اسلامی با سخنرانی افراد شاخص در آموزش و پرورش قزوین و حوزۀ علوم انسانی آغاز شد:
خیرالله رحمانی، مدیر کل آموزش و پرورش استان قزوین:
هدف سند تحول بنیادین، رسیدن به حیات طیّبه است
امروزه در نظام جمهوری اسلامی دارای فلسفۀ آموزش اسلامی و سند تحول بنیادین را در اختیار داریم. سمت و سوی حرکت ما در آموزش و پرورش کاملاً مشخص و نباید به هیچوجه از چشمانداز سند تحول بنیادین دور شویم.
متأسفانه در بعضی از شهرها و واحدهای آموزشیِ از سند چشمانداز کاملاً دور شدهایم. ما در مسیر چشمانداز بنیادین توسعه هستیم و هدف ما تربیت انسانهایی است که به حیات طیبه رسیدهاند. نقطۀ هدف این سند رساندن انسانها به حیات طیبه است.
انسان «تمامساحتی» تربیت کنیم نه تکساحتی
اگر ما در آموزش و پرورش در مسیر این هدف باشیم و بتوانیم خروجیِ مناسب بگیریم میتوانیم بگوییم رسالت خود را انجام دادهایم. ما به دنبال آن هستیم که انسان «تمامساحتی» تربیت کنیم نه تکساحتی. یکی از معضلات ما در زمینۀ آموزش همین مسئله است: به ابعاد علمی دانشآموز پرداخته میشود اما از ترییت ابعاد معنوی او غفلت به عمل میآید.
باید فضایی حاکم باشد که فرزندان ما در مدرسه بیاموزند چگونه زندگی کنند. متاسفانه آمار برخی جرائم نشان میدهد در مدرسه تلاش لازم را نداشتهایم. مدرسه «میزانالحراره» جامعۀ ماست. قطعا اگر ما مدرسۀ تمامساحتی بهوجود آوریم میتوانیم انسان تمامساحتی به جامعه تحویل دهیم. در مدرسۀ تمامساحتی معلمهای شیمی، فیزیک و ریاضیِ ما نیز معلم اخلاق هستند.
کسانی در علوم انسانی وارد میشوند که «انسان» را نمیشناسند. ما باید در روشها تغییر ایجاد کنیم. در غرب نیز بعد از انقلاب صنعتی به این سمت رفتند که راه تربیت انسان و جامعه از علوم انسانی میگذرد. غرب امروزه تمام همّوغم خود را بر تصرّف عرصههای فرهنگیِ کشورهای مسلمان و دارای تمدن گذاشته است.
حمید حمدالله زاده، معاون آموزش متوسطۀ اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین:
مفاهیمْ محصول گفتوگو هستند
مدرسه در مسیر توسعه و تحول کشور نقش بارزتری به نسبت دانشگاه دارد. علوم پایه متعاقب علوم انسانی حرکت میکند و اگر علوم انسانیِ ما مشکل داشته باشد علوم پایه نیز وضعیت بدی پیدا میکند. علوم انسانی اساس شناخت انسان و پایۀ توسعۀ کشور است.
امروز در استان معدل علوم انسانی ۱۱/۷۷ است؛ بنابراین ۶۰ درصد اطلاعات را انتقال دادهایم. در استان قزوین مجموعاً ۱۰ هزار و ۹۶۷ نفر در رشتۀ انسانی تحصیل میکنند که نشان میدهد ورودی این رشته بیشتر شده است.
برای توسعۀ کشور فلسفه اهمیت بنیادی دارد. در بحث جامعهشناسی نیز باید همکاران ما دقت لازم را به عمل آوردند؛ مگر میشود معدل آموزشی ما زیر ۱۰ باشد و بتوانیم جامعهشناسی تربیت کنیم که بتواند معضلات را شناسایی کند.
امروزه در دنیا یافتههای علوم انسانی باید خروجیِ آماری داشته باشند. محال ممکن است که ما با زبانهای دیگر ارتباط نداشته باشیم و علوم انسانیِ ما بتواند تولید محتوا کند؛ زیرا مفاهیمْ محصول گفتوگو هستند. ما اگر علوم انسانی را به خوبی آموزش دهیم وحدت افزایش خواهد یافت.
وحید تمنا، ناشر تخصصی کتابهای علوم انسانی:
نمیتوان با حفظ کردن مطالب به نگاه انتزاعی رسید
علوم انسانی زیربنای توسعۀ پایدار جامعه است. بیشتر مطالبی که در دانشگاه فرهنگیان درخصوص آخرین روشهای تدریس به کار گرفته میشوند هیچ ربطی به کلاسهای درس ما ندارند. در واقع این روشها روش چگونگیِ ساکت کردن کلاس است! مگر میشود دانشآموز علوم انسانی سر کلاس باشد، حرف نزدند و علم تولید شود؟!
اگر میگوییم درسهای علوم انسانی حفظی نیست، باید روش ارائه دهیم. نگاه انتزاعی در دانشآموزان علوم انسانی سطح پایینی دارد؛ نگاه انتزاعی یعنی اینکه یک شکل دیگری از واقعیت را بتوانند تبدیل کنند به بستههای محتوایی و آن را ارائه کنند.
مباحث جامعهشناسی با بحثهای کمارزش و سطح پایینی که در سطح جامعه رواج دارد یکی نیست! جامعهشناسی یک علم است. بنابراین نمیتوان با حفظ کردن مطالب به نگاه انتزاعی رسید.
دروس علوم انسانی در سه دستۀ کلی تقسیمبندی میشوند: دستۀ اول دروس زبانیاند: زبان انگلیسی، عربی و ادبیات. قالبهای آموزشی این سه درس بسیار به هم شبیه است.
دستۀ دوم دروس محاسباتیاند: ریاضیات و بخش زیادی از اقتصاد. دستۀ سوم دروس متنی هستند که روشهای یادگیری و یاددهیِ متفاوتی دارند.
«ارجمندیِ علوم انسانی» از مدرسهها آغاز میشود
نظام آموزشی ما رشتههای ریاضی و تجربی را بسیار بیشتر از رشتۀ علوم انسانی تحویل میگیرند؛ این نگاه در سطح دبیران هم همینگونه است. در رشتۀ ریاضیات اگر نمرات همۀ دانشآموزان زیر ۱۰ شود این برداشت خواهد شد که درس سنگین بوده و دانشآموزان مشکل دارند؛ اما اگر در دروس انسانی نمرات دانشآموزان زیر ۱۰ شود همه خواهند گفت مشکل از معلم آنها بوده است.
«ارجمندیِ علوم انسانی» موضوعی نیست که از بیرون به درون تزریق شود؛ باید در دل علوم انسانی به وجود آید. تا زمانی که ارگانها و نظام آموزشی را بسیج نکنیم برای احترام و ارزش برابر بین رشتههای مختلف، هیچ اتفاق خوبی در علوم انسانی نخواهد افتاد.
ما در «مرکز ترویج علوم انسانی» آماده هستیم کلاسهای مجازی و حضوری برگزار کرده و روش تدریس درسهای مختلف را مبحث به مبحث آموزش دهیم. معلمها باید نگاهشان به مسئلۀ علوم انسانی عوض کنند. باید روش تدریس را بیاموزم و این آموختن یعنی درگیری تمام با مسئله.
همایش مهارتآموزی در دروس علومانسانی ویژه دبیران قزوین با برگزاری اختصاصی ۴ کارگاه در سالنهای متفاوت ادامه یافت.