(بخش دوم)

معرفی تدریس مشارکتی

در این بخش سعی ما بر این است که در وهلۀ اول یادگیری مشارکتی را از نظر فعالان در این عرصه معرفی کرده

ودر مطالب بعدی به تشریح جنبه های گوناگون این رویکرد بروز وکاربردی و درعین حال مؤثر بپردازیم.

روش تدریس مشارکتی؛

روشی است که در آن دانش آموزان به گروه های کوچک تقسیم می شوند

و در درون هر گروه مطلبی مورد بحث وتبادل نظر قرار می گیرد،

سپس گروه های کوچک، جمع بندی خود را از مباحث تبادل نظر شده به کلاس ارائه می دهند.

در پایان درس، معلم با طرح سؤالات غنی سازی وترغیب دانش آموزان به تفکر وپاسخ گویی، تلاش می کند تا یادگیری آنان را عمیق تر سازد.(کیامنش۱۳۸۳)

اگر بخواهیم تعریف ساده‌ای از یادگیری مشارکتی داشته باشیم؛

باید اینگونه بیان کنیم که کاربرد آموزش به صورتی که فراگیران و یادگیرندگان برای به حداکثر رساندن یادگیری خود با دیگران همکاری کنند.

پس در این رویکرد یادگیری یعنی درگیر کردن فراگیران در امر یادگیری،

که این امر با نحوۀ تدریس در گذشته که فقط انتقال اطلاعات بود کاملا متفاوت است

و یادگیرنده نقش فعال را اجرا می‌کند که منجر به یادگیری عمیق و ماندگار نیز می‌شود.

در روش تدریس مشارکتی؛

برخالف روش سنتی، نقش دانش آموز فعال و خودگردان بوده

و معلم نقش تسهیل گر و سازمان دهندۀ کارگروهی، مشاور و واسط یادگیری را بر عهده دارد.

در این روش هر نوع فعالیت آموزشی، منوط به کارگروهی، به اشتراک گذاری و درگیر شدن در یادگیری، مذاکره و فعالیت های معناگرا است؛

در کلاس استقلال وجود دارد و گروه های یادگیری کوچک در کلاس شکل می گیرد

و بین دانش آموزان با معلم یک تشریک مساعی و برابری وجود دارد.

یادگیری مشارکتی؛

معلم را در حسن استفاده از ظرفیت هم افزایی ناشی از تعامل گروهی در جریان انجام تکالیف یادگیری یاری می رساند

و موجب دستیابی به اثرات مطلوب تر و بهره مندی از پیامدهای ممتاز اجتماعی می گردد.

حکیمزاده، درانی، قربانی، منسوبی و قاجارگیر،(.۱۳۹۳)

تعاریف متعددی از رو شهای تدریس مشارکتی بعمل آمده است .

 اما در اینجا به دو تعریف مهم، بسنده می شود:

تدریس مشارکتی؛

((نوعي رابطه ي بين فردی است كه نه تنها با همكاری، بلكه با حساسيت نسبت به نيازهای ديگران مشخص است))

و در تعریف دیگری آمده است:

 ((مشارکت به معنای وسيع كلمه، عبارت از اتحاد و هماهنگی منابع و كوشش های هر فرد

در تلاش مشترك برای نيل به نتايجی كه توسط همگان جستجو مي شود، می باشد)). ( نوروزی،۱۳۸۲) کمیسیون یاددهی یادگیری

تدریس مشارکتی؛

یک راهبرد تدریس در گروه های کوچک است اما هر تدریسی که با استفاده از گروه صورت می گیرد لزوما نمی تواند تدریس مشارکتی تلقی گردد .

 زیرا تدریس مشارکتی الزامات و روش های مخصوص به خود را دارد و تا زمانی که این الزامات در جای خود وبه صورت درست انجام نگیرد نمی توان گفت تدریس مشارکتی صورت پذیرفته است.

یادگیری مشارکتی را یک شیوه ی آموزشی می داند که در آن دانش آموزان در قالب گروه های کوچک برای رسیدن به یک هدف مشترک با یک دیگر کار می کنند

و علاوه بر این که مسئول یادگیری خود هستند، در برابر یادگیری دیگران نیز احساس مسئولیت می کنند.

 به اعتقاد کوهن {۳}؛

یادگیری مشارکتی به معنای گروه بندی دانش آموزان بر اساس توانایی های مشابه نیست،

بلکه بر عکس هر اندازه ناهمگونی اعضای گروه از نظر نژاد، زبان، فرهنگ، هوش و پیشرفت تحصیلی بیش تر باشد کارایی رویکرد یادگیری مشارکتی بیش تر خواهد بود.

نوروزی{۶}؛

دو تعریف از تدریس مشارکتی ارائه می کند ایشان عقیده دارند که؛

((هر شکلی از کار دسته جمعی را که با رقابت و تضاد متباین باشد تدریس مشارکتی گویند ))

و یا در تعریف دیگری؛

تدریس مشارکتی را ((‌نوعی رابطه ی بین فردی که نه تنها با همکاری، بلکه با حساسیت نسبت به نیازهای دیگران مشخص است معرفی می کند

همچنین صادقی{۲} ؛

تدریس مشارکتی را به معنای وسیع کلمه عبارت از اتحاد و هماهنگی منابع و کوشش های هر فرد در تلاش مشترک برای نیل به نتایجی که توسط همگان جستجو می شود ارزیابی می کند.

تدریس مشارکتی یک راهبرد توصیه شده برای یادگیری فردی و جمعی است که نه تنها فرد در مقابل یادگیری خود مسئول است

بلکه در مقابل یادگیری دیگران نیز  مسئول است و معلم می تواند با انعطافی که در ترکیب و اندازه گروه ها بوجود می آورد به یک تدریس اثربخش دست یابد.

به طوری که نه تنها دانش آموزان بتوانند با هم کار کنند بلکه یادگیری خود و دیگران را به حداکثر رسانده و از این یادگیری لذت ببرند. 

صادقی، علیرضا؛ رشتچی، مریم؛ رهیافت های جدید آموزش ریاضی. تدریس مشارکتی ومعرفی الگوی پیشنهادی

کاگان[۱۳] ( ۲۰۰۱ ) معتقد است که یادگیری مشارکتی؛

یکی از راهبرد های موفق تدریس در گروه های کوچک برای دانش آموزان با توانایی های متفاوت می باشد

که در آن فعالیت های متنوع یادگیری برای بهبود درک و فهم دانش آموزان از موضوع استفاده می شود.

در این شیوۀ یادگیری، هر یک از اعضای گروه نه تنها در مقابل یادگیری خود بلکه در قبال کمک به یادگیری هم تیمی هایش نیز مسئول است.

بنابراین نوعی جو و فضای پیشرفت ایجاد می شود

و تا موقعی که همۀ اعضای گروه به طور موفقیت آمیزی به درک و فهم موضوعات ارائه شده در گروه نائل نشده اند، همچنان در گروه به فعالیت خود ادامه می دهند .

در تعریف دیگری جانسون؛

یادگیری مشارکتی را عبارت از کاربرد آموزشی گروه های کوچک به گونه ای که دانش آموزان برای پیشینه نمودن یادگیری خود و دیگر هم تیمی های خود با هم دیگر کار می کنند، دانسته اند (جکوبز و دیگران، ۲۰۰۲ )

منبع:

جایگاه روش مشارکتی در یادگیری برگرفته از واحد آموزش شرکت پدیده تبار

حکیم زاده، رضوان ودیگران، (بهار ۱۳۹۳)، بررسی تأثیر روش تدریس مشارکتی با بکارگیری تقویت فردی و گروهی بر پیشرفت یادگیری زبان انگلیسی

کیامنش، علیرضا،(۱۳۹۳)، آموزش همه جانبه ومشارکتی در دوره ابتدایی، دستاوردها وچشم اندازها

 _ Jacobs ,G.& et al. (2002).The teachers sourcebook for cooperative learning. Gorwin presss , inc.