جلسه مدیران علوم انسانی در راستای تحقق اهداف علمی- آموزشی و بررسی چالش‌های آموزش رشته علوم‌انسانی با همکاری ادارۀ تکنولوژی و گروه‌های آموزشی قزوین در سالن همایش اداره کل آموزش و پرورش قزوین با حضور مدیران علوم انسانی شهر قزوین برگزار گردید که محور اصلی این جلسه به شرح زیر است.
ابراهیم آرزو، رئیس ادارۀ تکنولوژی و گروه‌های آموزشی قزوین:
چگونه کشتی به گل نشستۀ علوم انسانی را به حرکت درآوریم!
باید بین متوسطه اول و متوسطه دوم ارتباط برقرار کنیم و بدانیم که چطور دانش‌آموزانی را، هدایت می‌کنیم به رشتۀ علوم انسانی. میانگین همه دروس ما ۱۱.۷۷ است و در برخی دروس مثل فلسفه زیر ۱۰ هستیم.
چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید!
ما انگاره‌های ذهنی نادرست زیادی دربارۀ رشتۀ علوم انسانی داریم، برداشتهای غلط فراوانی وجود دارد که نتیجۀ آن این است که دانش‌آموزانی را که در هیچ رشتۀ تحصیلی نمره نیاورده‌اند به سمت رشتۀ علوم انسانی هدایت می‌کنیم؛ من از مدیران می‌خواهم انگاره‌های منفی راجع به رشتۀ علوم انسانی را ابتدا در خودشان و سپس در والدین از بین ببرند.
من در این سال‌ها شاهد این بودم که مدیران نیز اول کلاس‌های تجربی مدرسه را پر می‌کنند، سپس ریاضی و در آخر کلاس علوم انسانی را.
تاریخ داستان زندگی فتحعلی شاه نیست!
در مدارس درس تاریخ را به چه کسی می‌دهند تدریس کند؟ چرا دروس علوم انسانی انقدر در دبیرستان‌ها مهجور است؟ خیلی از مدیرها می‌گویند آقای آرزو، تاریخ داستان زندگی فتحعلی‌شاه است دیگر! دبیر ریاضی هم می‌تواند تدریس کند.
یکی از علل پایین بودن کیفیت رشتۀ علوم انسانی در مدارس، تدریس دروس آن توسط افراد غیرمتخصص است، برای مثال ما دانشجویان تاریخ ۴ واحد فلسفه تاریخ و ۸ واحد خط میخی پاس کرده‌ایم که بسیار تخصصی و مشکل بود.
۴۰ سال است که اصرار داریم مسیر توسعۀ پایدار از علوم تجربی و فنی-مهندسی می‌گذرد و تازگی‌ها متوجه شده‌ایم که اشتباه بزرگی می‌کرده‌ایم! همانطور که می‌دانید اگر فیلسوفان و جامعه‌شناسانی مثل دکارت، هگل، لایب نیتز و دورکیم نبودند غرب هرگز به این پیشرفت‌های بزرگ نمی‌رسید چرا که علوم انسانی بسترساز تحولات جامعه است.
به سمت آموزش منحصر به‌فرد دانش‌آموزان برویم
ما نیاز داریم روش‌های تدریس را تغییر دهیم، به قول هاوارد گاردنر، نظریه‌پرداز هوش‌های چندگانه و متخصص روان‌شناسی رشد «اگر فردی از ۱۲۰ سال قبل به امروز بیاید و کلاس‌های درس ما را ببیند هیچ تغییری در روش تدریس و سنجش علمی ما نمی‌بیند!» در حالی که جامعه از ۱۲۰ سال قبل تاکنون بسیار زیاد تغییر کرده است.
ما در مراکز تربیت دبیر روش‌های معلمی را آموزش نمی‌دهیم و فقط محفوظات ذهنی دانشجو را از انواع و اقسام نظریه‌های یادگیری بارور می‌کنیم.
یک زمانی روان‌شناسان معتقد بودند به تعداد معلم‌ها روش‌های تدریس وجود دارد اما امروزه می‌گویند باید به تعداد تک تک دانش‌آموزان روش‌های تدریس وجود داشته باشد چراکه ویژگی‌های فردی هر دانش‌آموز با دانش‌آموز دیگر متفاوت است.
ذهن دانش‌آموزان را به چالش بکشید!
معلم‌ها باید کتاب‌های جدید را به صورت کاربست، ساختن‌گرایی و تحلیل سؤال‌های عملکردی تدریس کنند، مثلاً از دانش‌آموز بپرسند شما تفاوت این نظریه با نظریۀ دیگر را در کجا تلقی می‌کنی؟ ما هیچوقت با رویکرد کاربست کار نکردیم و به انباشت محفوضات ذهنی دانش‌آموز بسنده کرده‌ایم.
ما به لحاظ آموزش علوم انسانی دچار مشکل هستیم، آموزشی که تولید علم و دانش کند و فکر تازه‌ای خلق کند. داشتن مابه‌ازای بیرونی آموزش خیلی مهم است بنابراین نیاز است هویت تازه‌ای از علوم انسانی تعریف کنیم، همچنین باید مثال‌های روز را برای دانش‌آموزان بگوییم نه مثال‌هایی قدیمی که دانش‌آموز نتواند با آنها ارتباط ذهنی برقرار کند.
وحید تمنا، ناشر تخصصی کتاب‌های علوم انسانی:
حفظ نکنید، فکر کنید
در گذشته مدارس غیرانتفاعی، سطح بالا و تیزهوشان رشتۀ علوم انسانی را نداشتند و پس از تغییر نظام آموزشی به مرور رویکرد نسبت به این رشته بهتر شده است.
۵ سال پیش فقط یکی از شعبه‌های مدرسۀ فرزانگان در تهران کلاس علوم انسانی داشت اما در حال حاضر در ۵ شعبۀ آن کلاس علوم انسانی تشکیل شده است.
هرچقدر علاقه‌مندان بیشتری به این رشته بیایند دنباله‌روهای این رشته بیشتر می‌شود؛ چرا که معمولاً بیشتر دانش‌آموزان از دانش‌آموزان قوی‌تر پیروی می‌کنند.
روخوانی نکنید، گفت‌وگو کنید!
برخی معلم‌ها کتاب‌هایی مثل جامعه‌شناسی را به صورت روخوانی درس می‌دهند! درست است که معلم‌ها نمی‌توانند محتوای کتاب‌های درسی را تغییر دهند اما باید تلاش کنند بر مبنای همین محتوا باعث چالش‌های فکری‌ای در کلاس شوند.
در کنار ضعف محتوای کتب درسی ما شاهد عدم توانایی علمی و عدم اعتقاد معلمان به محتوایی که تدریس می‌کنند هستیم، که این مسائل در کنار عدم وجود روش تدریس مناسب منجر به ضعف کلاس درس می‌شود.
انگیزۀ دانش‌آموزان را بالا ببرید
سقف آرزوهای تحصیلی و انگیزه‌های دانش‌آموزان پایین آمده و این نیز در پایین آمدن معدل‌ها تأثیر دارد. برای بالا رفتن نمرات دروس انسانی نیاز به دگرگونی اساسی است، چه از لحاظ ایجاد انگیزه برای دانش‌آموزان و چه از لحاظ تولید محتوای کارآمد برای آنها است.
ما در جایگاه کسانی که در حوزۀ آموزش فعالیت می‌کنیم باید تمام توان ذهنی خود را معطوف به این کنیم که از دست خودمان چه کاری برمی‌آید. نباید منتظر باشیم تا کسی کاری کند و اتفاقی بیفتد بلکه باید خودمان در جایگاهی که هستیم تمام توانمان را برای تغییر مثبت به کار بگیریم.
جلسه مدیران علوم انسانی با میزبانی ناهار و تبادل بحث و گفت وگو به پایان رسید.