بخش دوم درس ۲ تاریخ دهم را چطور بهتر یاد بگیریم؟!
تقریبا تمام تمدنها برای اینکه فصلها در سالهای مختلف تغییر نکند مجبور به استفاده از گاهشماری قمری/خورشیدی شده اند.
قدیمیترین گاهشماری از این نوع متعلق به بین النهرین و به خصوص بابلی ها است.
در گاهشماری بابلی ها دوازده ماه قمری وجود داشته است و هر چند سال یکبار یک ماه به سال اضافه می‌شد تا فصلها در جای خود در سال باقی بمانند.
در حال حاضر گاهشماری هندی، چینی و عبری قمری/خورشیدی است.
در تقویم رسمی فعلی در ایران و افغانستان گاهشماری خورشیدی برپایۀ تقویم جلالی است که به سلطان جلال‌الدین ملک‌شاه سلجوقی منسوب است.
مبدأ گاهشماری هجری خورشیدی مانند گاهشماری هجری قمری، هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه در تاریخ ۲۴ تیر سال یکم هجری خورشیدی (۱۶ ژوئیه ۶۲۲ میلادی) است. البته سال خورشیدی با سه ماه و ۲۴روز تفاوت در اعتدال بهاری، یعنی اول فرودین که طول مدت شب با روز برابر است، آغاز می‌شود.
تا سال ۱۳۰۴ خورشیدی تقویم رسمی ایران براساس گاهشماری هجری قمری بود که ۱۱ روز از تقویم خورشیدی کوتاه‌تر است و به این ترتیب فصول سال مطابق این گاهشماری در گردش.
نام ماه‌های ایرانی هم بر اساس گاهشماری قمری بوده، مثل محرم و صفر و رمضان. اما با تصویب مجلس شورای ملی در ۱۱ فروردین ۱۳۰۴، گاهشماری هجری خورشیدی، تقویم رسمی ایران شد و نام ماه‌ها هم به نام‌های اوستایی تغییر کرد.
تقویم قمری به عنوان سال‌شمار مذهبی در کنار گاه‌شمار خورشیدی باقی ماند، اما به ترتیب فصول و زمان‌بندی دقیقی که در دورۀ ملک‌شاه سلجوقی انجام شده بود، بازگشت. با این همه، تقویم امروزی ایران و افغانستان تفاوتی هم نسبت به تقویم جلالی دارد که مربوط به نحوۀ محاسبۀ کبیسه است.
مطابق تقویم مدرن ایران تنها به جای افزودن پنج روز به سال، شش ماه نخست سال سی و یک روز، و پنج ماه دوم سی روز و اسفند را بیست و نه روزه قرار داده شد که هر چهار یا پنج سال، سی روز محاسبه می‌شود. در این تقویم سالی که اسفند آن سی روز است، کبیسه نامیده می شود.
در یک دورۀ ۳۳ ساله، هشت سال کبیسه وجود دارد، یعنی در هر دوره، یک بار به جای هر چهار سال، بعد از پنج سال کبیسه گرفته می‌شود.
امیدواریم بتوانیم بخش دوم درس ۲ تاریخ دهم در ذهنتان ماندگار کنیم.