معلم ادبیات فارسی باید به تکنیکها و مهارتهای انگیزشی نیز مسلط باشد. اگر معلم بتواند در ذهن و دنیای دانشآموز نفوذ کند بهترین نتیجه حاصل میشود.
اکبر یحیوی، دبیر با سابقۀ ادبیات در کارگاه ادبیات فارسی همایش «ارتقای کیفیت آموزش علوم انسانی در مدارس» به سخنرانی پرداخت که در ادامه میخوانیم؛
روی خودتان سرمایهگذاری کنید
تجربۀ سالها کار کردن در آموزش و پرورش، مرا به این نتیجه رسانده است که اگر معلمهای ادبیات روی خودشان سرمایهگذاری کنند دانشآموزان بسیار موفقتر خواهند بود.
نگاه من این است که اگر همکاران ما بتوانند دانشآموز را از درون متحول کنند بسیار موفق خواهند شد.
در آموزشوپرورش کلاسهای ضمن خدمت زیادی برگزار میشود اما مهمترین چیز برای یک تدریس موفق، فن بیان معلم است.
اگر معلمها بتوانند از نظرات استادان برتر در زمینۀ «موفقیت» و «تغییر نوع نگاه» استفاده کنند میتوانند به راحتی به این تغییر نگرش در آموزش برسند.
بهروز باشید تا بهتر تدریس کنید
اگر بخواهیم در دنیای بیرون پیشرفت کنیم باید نگاه ما به درون باشد و دانش و مهارتمان را بهروز کنیم.
ما باید برای رشد کردن نقشۀ راه داشته باشیم و «اولویت»هایی را مشخص کنیم؛ زیرا چیزی که ما را تا اینجا رسانده است «عادت»های ماست.
توصیۀ من به همکاران ارجمندم این است که کتابهای آنتونی رابینز، جانسی مکسول، برایان تریسی و جیم ران را مطالعه کنند.
امروزه جهان به سمت فیلدهای بینرشتهای در حرکت است و همۀ رشتهها از تکبُعدی بودن به سمت چند بُعدی بودن در حال تغییراند؛
به طور مثال رشتۀ تخصصیِ بنده ادبیات است؛ تجربه به من ثابت کرده است که اگر من فقط ادبیات محض را در کلاس تدریس کنم دانشآموز بیانگیزه شده و در نهایت درس را رها میکند.
ویژگیهای مثبت دانشآموز را پررنگ کنید
پس من به عنوان معلمی که در حوزۀ ادبیات فعالیت میکند باید در کلاس به تکنیکها و مهارتهای انگیزشی تسلط داشته باشم.
اگر معلم بتواند در ذهن و دنیای دانشآموز نفوذ کند بهترین نتیجهها حاصل میشود.
اگر بتوانیم به جای نگاه کنکوری به ادبیات روی المپیادهای آموزشی سرمایهگذاری کنیم که بیشتر به مفاهیم و بُنمایۀ ادبیات توجه دارد، نتیجۀ بسیار بهتری خواهیم گرفت.
یکی از تجربههای من در زمینۀ آموزش این است که نکات مثبت فعالیتهای دانشآموز را مشخص و بزرگ کرده و منابع ادبیات را به او معرفی میکنم؛
بعد از این فرایند خود دانشآموز درس و فعالیت درسی را جدی گرفته و میکوشد هربار بهتر و بهتر خود را به معلم عرضه کند.
اما در گذشته تمام توان خود را روی تدریس ادبیات به روش کلاسیک و مونولوگ میگذاشتم، که نتیجهای جز خستگی بیشاز حد نداشت.
از مقایسه کردن دست بردارید
یکی از بدترین چیزهایی که میتواند تاثیر بسیار منفیای در روحیۀ دانشآموزان داشته باشدْ مقایسه کردن آنها با سایرین است؛
به طور مثال مقایسۀ یک کلاس با کلاسی دیگر، یا مقایسۀ یک مدرسه با مدارس دیگر.
باید تواناییِ دانشآموزان را فقط و فقط با خودشان سنجید.
هر کدام از دانشآموزان ویژگیهای منحصر به فردی دارند که قابل مقایسه با دیگران نیست.
دانشآموزان دهۀ هشتاد به دلایل متفاوت حوصلۀ گوش دادن به مطالب طولانی تدریس را ندارند؛
این هنر معلم است که مطالب را خلاصه کرده و در بستههای زیبا و شکیل در اختیار دانشآموزان این نسل قرار دهد.
قبل از خواب، مثبت بیندیشید
معلمها باید خود دارای تفکر مثبت بوده و این نوع نگاه را به دانشآموز نیز انتقال دهند.
یکی از روشهای کار کردن روی ضمیر ناخودآگاه و ساخت تفکر مثبت این است.
دقایقی قبل از خواب نسبت به برنامهها و نکاتی که روز بعد باید تدریس کنید با نگاه مثبت بیندیشید.
یکی دیگر از نکات مهم تدریس ادبیات استفاده از تجربیات دیگر استادان و بهخصوص معلمهای بازنشسته آموزشوپرورش است.
باورهای دانشآموز را متحول کنید
در بحث آرایههای ادبی و قرابت معنایی یکی از بهترین کتابهای نوشته شده، کتاب «شاخه نبات حافظ» دکتر برزگر است.
این کتاب در سطح دانشگاه است اما معلمها میتوانند غزلهایی را که معانیِ ساده و روانتری دارند انتخاب کرده و برای دانشآموزان شرح و بسط دهند.