اولین چیزی که بعد از شنیدن اسم روزنامهنگاری به ذهن شما می‌رسد، صفحات بزرگ روزنامه، یک میز و احتمالاً یک خودکار یا صفحه کلید است. دفتر کاری با نور کم و سردبیری که تند و تند از این سر اتاق به آن سر اتاق می‌رود.
اما نه! شما با خواندن رشتۀ روزنامهنگاری نه روزنامه‌چی می‌شوید و نه حتی قرار است حتماً سر از یک دفتر روزنامه درآورید.
شما در مقطع کارشناسی روزنامهنگاری با بینش روزنامه‌نگارانه آشنا می‌شوید، کار اصلی یک روزنامه‌نگار دادن آگاهی به مردم است، بنابراین شما در کلاس‌های رشتۀ روزنامهنگاری یاد می‌گیرید که صادق باشید، همواره در پی کشف حقیقت باشید، واقعیت را بدون دخل و تصرف بیان کنید و از همه مهمتر اینکه تمرین می‌کنید تا بدون تعصب و در نظر گرفتن ارزش‌های ذهنی خودتان مسائل را واکاوی کنید.
به گمان من پس از دانش‌آموختگی از این رشته شما انسان بهتری می‌شوید و این مهمترین چیزی است که هر کسی نیاز دارد.
نکتۀ دیگری که از اسم این رشته مشخص نیست این موضوع است که شما قرار نیست حتماً پس از دانش‌آموختگی در این رشتۀ تحصیلی جزء روزنامه‌نگاران یک روزنامه باشید، طیف شغلی در این رشته، از یک خبرنگار یعنی کسی که صرفاً اخبار را تهیه و تنظیم می‌کند شروع می‌شود و به یک تحلیلگر حرفه‌ای مسائل و موضوعات مختلف جامعه ختم می‌شود.
در رشتۀ روزنامهنگاری تمام شاخه‌های خبرنگاری اعّم از ورزشی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و… به شما معرفی می‌شود، در واقع شما پس از یادگرفتن بینش روزنامه‌نگارانه، قالب‌های اصلی خبرنویسی را یاد می‌گیرید و می‌توانید در این قالب هر نوع خبری که مدنظرتان است قرار دهید.
گزارش‌نویسی و انواع آن، دیگر مهارتی است که در رشتۀ روزنامهنگاری به شما معرفی می‌شود، اگر در پایان این مقاله تصمیم گرفتید که این رشته را انتخاب کنید و موفق به قبولی رشتۀ روزنامهنگاری در دانشگاه علامه‌طباطبائی شدید به شما نوید این را می‌دهم که نمونۀ انواع گزارش‌ها را سر کلاس درس با صدای گرم استاد فرقانی بشنوید.
یادداشت‌نویسی و مقاله‌نویسی(مقالۀ خبری) دیگر مهارتی است که در رشتۀ تحصیلی روزنامهنگاری به شما معرفی می‌شود. ۲ واحد عکاسی خبری، ۲ واحد گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات نیز می‌گذرانید.
از ۱۳۶ واحدی که در مقطع کارشناسی رشتۀ روزنامهنگاری خواهید گذراند، تنها ۱۳ درس (معادل ۳۳ واحد) آن مربوط به روزنامهنگاری است. ۲ واحد از این ۳۳ واحد مربوط به کارآموزی است که در ادامه آن را شرح خواهم داد.
درس‌های مربوط به روزنامهنگاری
| تعداد واحد | نام درس |
| ۳ | اصول روزنامهنگاری |
| ۳ | روزنامهنگاری تخصصی |
| ۲ | روزنامهنگاری الکترونی |
| ۳ | روزنامه نگاری عملی۱(مصاحبه مطبوعاتی) |
| ۳ | روزنامه نگاری عملی۲ (گزارش مطبوعاتی) |
| ۲ | نقد،تفسير و مقاله‌نويسی |
| ۲ | عکاسی خبری (فتو ژورنالیسم) |
| ۲ | گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات |
| ۳ | شیوه نگارش فارسی در مطبوعات |
| ۳ | ویراستاری و مدیریت اخبار |
| ۲ | حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی روزنامه‌نگار |
| ۳ | تاریخ مطبوعات |
| ۲ | کارآموزی(روزنامه نگاری) |
| جمع | جمع |
| ۳۳ | ۱۳ |
درس‌های ارتباطاتی
قسمتی از درس‌های رشتۀ روزنامهنگاری مربوط به علوم ارتباطات اجتماعی است، که تعداد آنها به ۱۹ درس (معادل ۴۴ واحد) می‌رسد.
| تعداد واحد | نام درس |
| ۲ | حقوق ارتباط جمعی |
| ۲ | کاربرد رایانه در علوم ارتباطات |
| ۳ | مبانی جامعۀ اطلاعاتی |
| ۲ | تکنولوژی‌های ارتباطی |
| ۲ | تحلیل محتوای پیام‌های ارتباطی |
| ۳ | مبانی ارتباطات انسانی |
| ۳ | مبانی ارتباطات جمعی |
| ۲ | مبانی ارتباطات و توسعه |
| ۳ | نظريه‌های ارتباطات اجتماعی |
| ۲ | افکار عمومی و وسايل ارتباط جمعی |
| ۲ | ارتباطات تصويری |
| ۳ | ارتباطات بين‌المللی |
| ۳ | ارتباطات سياسی |
| ۲ | زبان تخصصی ۱ (مطالعه متون علوم ارتباطات) |
| ۲ | زبان تخصصی ۲ (مطالعه متون علوم ارتباطات) |
| ۲ | اصول مدیریت ارتباطات |
| ۲ | اصول روابط و سازمان‌های بین‌الملل |
| ۲ | اصول تبلیغات بازرگانی |
| ۲ | اصول اقناع و تبلیغات سیاسی |
| جمع | جمع |
| ۴۴ | ۱۹ |
خواندن تاریخ و جامعه‌شناسی در رشتۀ روزنامهنگاری از نان شب واجبتر است
اگر دانشجوی رشتۀ روزنامهنگاری شوید، ۵ درس (معادل ۱۳ واحد) دروس مربوط به جامعه‌شناسی را نیز می‌گذرانید.
| تعداد واحد | نام درس |
| ۲ | مبانی تاریخ اجتماعی ایران |
| ۲ | آمار در علوم اجتماعی |
| ۳ | روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی |
| ۳ | مبانی جامعه‌شناسی |
| ۳ | نظریه‌های جامعه‌شناسی |
| جمع | جمع |
| ۱۳ | ۵ |
درس‌های پایه‌ای که می‌خوانید
۶ واحد روان‌شناسی، ۴ واحد حقوق، ۴ واحد علوم سیاسی، ۴ واحد تاریخ، ۵ واحد اقتصاد، ۴ واحد مدیریت، ۱۲ واحد علوم دینی، ۲ واحد تربیت بدنی و ۱ واحد دانش خانواده قسمت دیگری از درس‌هایی است که در رشتۀ روزنامهنگاری به دانشجویان تدریس می‌شود.
۳ واحد فارسی، ۲ واحد آمار مقدماتی و ۳ واحد زبان خارجه عمومی نیز از درس‌های پایه‌ای است که در این رشته تدریس می‌شود.
علاوه بر توضیحات و جدول‌های بالا، نمودارهایی در قسمت آخر مطلب برایتان آماده کرده‌ام که سیر مطالعاتی درس‌های رشتۀ تحصیلی روزنامهنگاری در دانشگاه را نشان می‌دهد.
با خواندن رشتۀ روزنامهنگاری تبدیل به «روزنامه‌نگار توانمند» نمی‌شوید
حرفۀ روزنامهنگاری در دنیای امروز به روزنامه‌های کاغذی خلاصه نمی‌شود، بنابراین شما نه تنها باید بینش، مهارت و اخلاق روزنامه‌نگارانه را بیاموزید بلکه نیازمند این هستید که به نرم‌افزارهای مختلف ادوبی[۱] و آفیس تسلط کافی داشته باشید.
در کلاس «گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات» شما می‌آموزید که دقیقاً بهترین جای تیتر کجاست، یاد می‌گیرید که فاصلۀ متن از کنار صفحه چقدر باشد، و در آخر ترم با کاغذ و قیچی سر کلاس می‌روید، اگر فکر می‌کنید من دانش‌آموختۀ کهنسال یک دانشگاه هستم سخت در اشتباهید.
دانش، تجربه، اخلاق و منش استادی که درس «گرافیک و صفحه‌آرایی در مطبوعات» را به ما تدریس می‌کرد زبانزد خاص و عام بود و قطعاً در کلاس او بودن، خالی از لطف نبود اما من به شما پیشنهاد می‌کنم اگر بعد از پایان این نوشته تصمیم گرفتید این رشتۀ روزنامهنگاری را برای ورود به بازار کار انتخاب کنید حتماً در پی یادگیری نرم‌افزارهای این‌دیزاین[۲]، ایلوستریتور[۳]، فتوشاپ[۴] و پریمیر[۵] باشید.
روزنامهنگاری یا ارتباطات
همانطور که در جدول‌ها مشاهده کردید، بخش اعظمی از واحدهای درسی رشتۀ روزنامهنگاری در دانشگاه مربوط به دروس ارتباطات اجتماعی است. روزنامهنگاری در دانشگاه به نوعی یکی از شاخه‌ها و گرایش‌های رشتۀ علوم ارتباطات اجتماعی است اما به‌ذات این موضوع صادق نیست.
بنابراین اگر تصمیم به ادامۀ تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دارید و می‌خواهید متخصص ارتباطات شوید، نه روزنامه‌نگار. پیشنهاد من به شما این است که رشتۀ «مطالعات ارتباطی» را انتخاب کنید.
روزنامهنگاری یا روابط عمومی
بخش زیادی از درس‌هایی که در جدول‌های بالا مشاهده کردید، میان رشتۀ روزنامهنگاری و روابط‌عمومی نیز مشترک است.
تفاوت بین یک روزنامه‌نگار با یک کارشناس روابط عمومی به صورت دانشگاهی، در این است که روزنامه‌نگار می‌آموزد به دنبال آگاه کردن مردم راجع به امور مختلف مربوط به زندگی‌شان باشد اما کارشناس روابط عمومی مسئول معرفی سازمان به مردم و حفظ ارتباط با بیرون از سازمان است.
اما در بازار کار تفاوتی نمی‌کند شما دانش‌آموختۀ روزنامهنگاری باشید یا روابط عمومی، در هر صورت پس از اشتغال در یک مجموعه وظیفۀ تولید محتوا برای پیشبرد اهداف آن مجموعه را خواهید داشت.
روزنامه‌نگاران دنیای واقعی چه شکلی هستند؟
پس از گذشت زمان متوجه خواهید شد که تعداد انگشت‌شماری از اعضای تحریریه یک دفتر روزنامه، خبرگزاری، پایگاه خبری و سایت خبری دانش‌آموختۀ رشتۀ روزنامهنگاری هستند.
بسیاری از دبیران تحریریه تمایل دارند برای بخش حقوقی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و.. از افراد متخصص در همان رشته‌ها استفاده کنند بنابراین پیشنهاد می‌کنم اگر رشتۀ روزنامهنگاری را برای ادامۀ تحصیل انتخاب کردید حتماً در طی دوران تحصیل خود در رشته تخصصی که به آن علاقه دارید (مثل سینما، اقتصاد، پزشکی، ورزش، سلامت و…) کسب دانش و اطلاعات کنید تا در کناراینکه به اصول روزنامهنگاری واقف می‌شوید بتوانید به صورت تخصصی از آن استفاده کنید.
درس بخونم یا کار کنم؟
اگر تا اینجای نوشته تصمیم گرفته‌اید که در رشتۀ روزنامهنگاری تحصیل کنید و پس از آن وارد بازار کار شوید، به شما پیشنهاد می‌کنم حتماً در یک دفتر روزنامه، خبرگزاری، پایگاه خبری، سایت خبری، حتی به صورت کارآموزی مشغول به فعالیت شوید.
تا می‌توانید کتاب مطالعه کنید، راجع به مسائل مختلف فکر کنید، خبر، گزارش، یادداشت و مقاله بخوانید، فیلم ببینید، به انسان‌ها، محیط و اطرافتان توجه کنید و بنویسید، هر چه دوست داشتید بنویسید، فقط کافی است حروف الفبا را بلد باشید، از نوشتن نهراسید، منتظر کلاس نویسندگی و کلاس‌های خبرنویسی و… نباشید، از همین حالا شروع کنید به نوشتن، از همین حالا یک روزنامه‌نگار باشید.
درس‌های حقوقی که در رشتۀ روزنامهنگاری می‌خوانید
زبان انگلیسی و رشتۀ روزنامهنگاری
درس‌های عمومی
پی‌نویس‌ها
[۱] اَدوبی به (انگلیسی: Adobe) یک شرکت آمریکایی سازنده نرم‌افزارهای کامپیوتری است.
[۲] Adobe InDesign
[۳] Adobe Illustrator
[۴] Photoshop
[۵] Adobe Premiere
* تهیه شده توسط دانش‌آموختۀ سال ۱۳۹۴ مقطع کارشناسی رشتۀ روزنامهنگاری و مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه علامه طباطبائی
کارشناس مرکز ترویج علوم انسانی
اگر همین بند رو همه روزنامه نگاران سرلوحه کار خود قرار دهند قطعا شاهد دنیای بهتری خواهیم بود.
((مهمتر اینکه تمرین می‌کنید تا بدون تعصب و در نظر گرفتن ارزش‌های ذهنی خودتان مسائل را واکاوی کنید.))
در مجموع بسیار عالی و کاربردی
الف کلمۀ احتمالاً، اول متن جا افتاده