آشنایی با رشته جغرافیا
متأسفانه در مدارس و نظام آموزشی ما به رشتۀ جغرافیا ظلم شده و جلوه‌های شیرین، کاوشی و پرسش‌برانگیز این رشته از نظر بسیاری از دانش‌آموزان مغفول مانده است. در برخی موارد نیز معلمانی که این در شیرین و کاربردی را تدریس می‌کنند از اطلاعات و علاقۀ کافی در این مورد برخوردار نبوده و آن‌گونه که شایسته این رشته است آموزش نمی‌دهند. در نتیجه تصور دانش‌آموزان از جغرافیا به واقعیتِ این رشته نزدیک نیست.
پیشنهاد ما به دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور این است که پیش از انتخاب رشته با دقت و حوصلۀ فراوان در مورد رشتۀ جغرافیا تحقیق کنند؛ اگر در مدرسه به این رشته جذب نشدید شاید به دلیل معلم، کیفیت آموزشی مدرسه، محتوای کتاب درسی و… باشد پس ریسک نکنید و برای پیداکردن رشته مورد علاقۀ خود تحقیق و پرسش کنید.
در ادامه به معرفی این رشته پرداخته‌ایم که مطالعه آن به شما دانش‌آموز و داوطلب عزیز برای انتخاب رشته کمک می‌کند:
موضوع جغرافیا «مکان» است. علم جغرافیا به بررسی مکان تا جایی که مربوط به زندگی انسان باشد، می‌پردازد. در این رشته به مشاهده مستقیم زمین پرداخته می‌شود.
دانشمندان جغرافيا ضمن شناخت گسترده از محيط‌های جغرافيایی و فرصت‌ها و کاستی‌های موجود، به دنبال پيدا کردن بهترين راه تعامل انسان با محيط پيرامون هستند و آن‌چه که امروز با عنوان توسعۀ پايدار مطرح است بيش از هر رشته دیگری در دانش جغرافيا می‌گنجد.
جغرافيا بهتر از هر رشته دیگری می‌تواند در ایجاد فضای جغرافیایی اصولی و سنجیده به انسان کمک کند و به انسان برای زندگی راحت و باکیفیت یاری رساند. چراکه این رشته به مطالعۀ هم‌زمان انسان و محیط می‌پردازد.
در ایران رشته جغرافیا در مقطع کارشناسی ۵شاخه دارد که عبارتند از:
شاخه جغرافیای طبیعی
- گرایش ژئومورفولوژی
- گرایش آب و هواشناسی
شاخه جغرافیای انسانی
- گرایش جغرافیای شهری
- گرایش جغرافیای انسانی
شاخه کارتوگرافی
شاخه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری
شاخه جغرافیای سیاسی_نظامی
مهارت‌های لازم برای رشته جغرافیا
تهیه مدل‌های مختلف و نمایش آن‌ها مانند محاسبه سطح جزر و مد دریا، محاسبه بارش باران یا محاسبه آب‌های زیرزمینی از طریق علم آمار و احتمالات و زبان ریاضی انجام می‌گیرد؛ پس درس آمار و مبانی ریاضی در این رشته اهمیت ویژه‌ای دارد. در گرایش کارتوگرافی هم درس هندسه و ریاضی از ارکان مهم این گرایش به شمار می‌آیند.
به دلیل اهمیت رشتۀ ریاضی و آمار در جغرافیا برخی براین عقیده‌اند که دانشجویان این رشته مهم و کاربردی را باید از میان دانش‌آموختگان ریاضی و تجربی انتخاب کرد. این درحالی است که بااین پیشنهاد ما صرفاً صورت مسأله را پاک کرده‌ایم و مسألۀ اصلی باقی است. اگر دانش‌آموزان انسانی در دورس ریاضی و آمار ضعف دارند به دلیل افکار و تصورات غلط در مورد نحوه انتخاب رشته دانش‌آموزان است.
به عبارت ساده‌تر در بسیاری از مدارس به درس ریاضی انسانی‌ها توجه کافی نمی‌شود و همین امر آن‌ها را در یادگیری عمقی درس ریاضی دچار مشکل می‌کند از طرف دیگر در زمان انتخاب رشته تحصیلی بسیاری از دانش‌آموزان ضعیف و درس‌نخوان را به سمت علوم انسانی هُل می‌دهند و این عده میانگین نمره درس ریاضی و آمار را پایین می‌کشند. بلکه هدایت دانش‌آموزان ضعیف و درس‌نخوان به سمت علوم انسانی علت به همین دلیل به اعتقاد بسیاری از استادان رشته جغرافیا بهتر است که برای این گرایش از بین داوطلبان گروه ریاضی فیزیک دانشجو پذیرفته شود.
بنابراین انتخاب دانشجو از رشته‌های ریاضی و تجربی ایده خوبی نیست. دانشجوی جغرافیا باید از جامعه‌شناسی و جمعیت شناسی و تاریخ آگاه باشد و بتواند از انسان در محیط‌های مختلف درک جامعی داشته باشد تا بتواند مسائل اجتماعی و جمعیتی شهر را بررسی کرده و راه حل‌های مناسبی برای مشکلات موجود ارائه دهد.
همچنین برای ورود به این رشته لازم است که نگاه کنجکاوانه و موشکافانه‌ای به زمین، طبیعت و محیط اطراف‌تان داشته باشید و کنجکاو مسائل درونی و بیرونی زمین باشید.
برای آشنایی بیشتر با رشته جغرافیا، مصاحبه مرکز ترویج علوم انسانی با پروین حسینی، مؤلف و استاد جغرافیای دانشگاه فرهنگیان را بخوانید.
مصاحبه با پروین حسینی